Hoe vertel ik het mijn paard

cursus Clever Horsemanship voor volwassenen

Doel van de cursus:
leren communiceren met het paard op een manier die het paard gemakkelijk kan begrijpen. Deze vorm van communiceren kent de mens van nature niet of is er veel van vergeten.

De mens is meestal zeer direkt. Hij wil dit of dat en dan moet het ook gebeuren. Desnoods met dwang. Zo worden de meeste paarden beleerd en zo wordt ook vaak met ze omgegaan.
Bijvoorbeeld trekken aan het halstertouw als het paard niet mee wil lopen of bij de hoefsmid met kracht (proberen) het paard in bedwang te houden, om maar niet te spreken van het permanent drijven, al dan niet met sporen, om het paard vooruit te laten gaan.



En doet hij iets goed (in onze ogen) dan wordt hij ook nog vaak beloond met schouderklopjes. Ervaar zelf maar eens hoe naar die voelen!
Wij zijn, met ons drukke en volgeplande leven, nogal gehaast. Het paard kent onder normale omstandigheden, dus als hij niet hoeft te vluchten voor dreigend onheil, geen haast.
Ons gedrag kan dan ook soms vreemd op hem overkomen.

In deze cursus willen we laten zien dat het ook anders kan. Maar eerst moeten we een aantal uitgangspunten duidelijk maken.

• "Natural horsemanship"?
  Dat klinkt geweldig maar... heb je ooit een leeuw op een hert zien rijden? Het is volstrekt onnatuurlijk dat een mens (roofdier/vleeseter) op een paard (prooidier/wordt gegeten) gaat zitten om 'samen' een ritje te maken.
  Wij, roofdieren, zullen daarom onze 'natuurlijke' manier van communiceren moeten aanpassen. Wij moeten communiceren op een manier die het paard van nature begrijpt, een vorm die voor ons eigenlijk heel onnatuurlijk is. 
  Dus laten we het maar houden op "clever horsemanship".
   

• Een paard zit niet perse te wachten op de mens om een ritje met hem te maken. Je doet hem geen groter plezier dan hem met rust te laten in z'n kudde waar hij z'n veiligheid aan ontleent.
   

• Als je er dan toch voor kiest om iets met het paard te doen dan moet je z'n leider willen zijn. Paarden kennen geen gelijkheid maar leven in een kudde met een duidelijke hiërarchische structuur. Er is een leider, een middenkader en de lager geplaatsten. Dat is voor alle paarden uit de kudde duidelijk en zelfs een noodzaak om te overleven.
   

• Als je niet in staat bent om op de grond de bewegingen van het paard met precisie te bepalen, dan is het toch raar te denken dat je dat wel kan als je op hem zit, tenzij je je toevlucht neemt tot allerlei hulpmiddelen zoals een bit en sporen.

Vanuit deze uitgangspunten gaan we werken met het paard.



We hebben er voor gekozen om zijn leider te willen zijn, maar hoe bereiken we dat?
Wil het paard je accepteren als leider dan is het nodig dat hij je respecteert. Dat respect kunnen we verkrijgen op twee manieren.

De ene manier, die helaas maar al te vaak wordt toegepast, is met geweld. Het paard is weliswaar veel sterker dan de mens maar de mens heeft allerlei hulpmiddelen ontwikkeld om het paard zijn wil op te leggen. We kunnen een paard "breken" met als gevolg een paard dat (meestal) alles doet wat de mens wil, uit angst voor represailles. Je kent ze wel, die paarden die als je het zweepje maar naar achteren beweegt al sneller gaan lopen uit angst voor een tik. Wij vinden dit niet zo'n prettige manier van omgang met het paard. En naast het leed wat je het paard er mee bezorgt is het resultaat ook nog eens dat je een afgestompt paard krijgt wat als een gedrilde machine doet wat je van hem verlangt.

Wij kiezen liever voor een andere aanpak.

Wij willen dat het paard ons respecteert omdat hij vertrouwen in ons heeft en niet uit angst voor represailles, dat is een meer solide basis.
Dat vertrouwen moeten we leren waard te zijn.
Het moet voor het paard duidelijk zijn dat de keuze die de leider hem voorstelt, voor hem de beste keuze is.
En ook dat hij bij problemen op zijn leider kan rekenen.

We moeten dus communiceren met het paard.
Communiceren vanuit de door ons gekozen positie als leider.
We moeten communiceren op een manier die het paard van nature begrijpt. En niet op onze "mensenmanier" en intussen van het paard verwachten dat hij ons wel zal snappen.

Wat het paard van nature begrijpt kunnen we goed zien in de kudde.
Ieder paard in de kudde begrijpt wat de leider wil. Die hoeft daar ogenschijnlijk niet veel voor te doen, maar wat hij doet is heel subtiel en voor de anderen toch zeer duidelijk.
Hij schreeuwt niet, hij trekt niet, hij communiceert met lichaamstaal, met energie.
Met energie die toeneemt maar die, zodra de boodschap duidelijk is, meteen weer wegvloeit.
Dat willen wij ook leren. Wij willen bijvoorbeeld dat als we op het paard zitten  we alleen maar naar links of rechts hoeven te wijzen en dat het paard die kant dan opgaat, zonder dat we aan een teugel hoeven te trekken.
En, als we verder zijn, dat we het alleen nog hoeven te denken.

Energie, gericht op het paard (bijvoorbeeld met onze blik, onze lichaamstaal), ervaart hij als druk.
Wijkt hij voor die druk dan ontspannen we meteen (timing) en het paard begrijpt dat hij een goede keuze heeft gemaakt want de druk is weg.



Ontspanning, je kunt hem geen groter plezier doen.
Tijdens de cursus oefenen we deze communicatie eerst op de grond.

Gemiddeld besteden we tijdens de cursus dagelijks de helft van de tijd aan grondoefeningen, en de andere helft rijden we door de prachtige natuur die ons omringt.

Tijdens de buitenritten oefenen we verder.
We blijven niet "achter elkaar in een rijtje" maar wisselen van plek en ook van richting. We rijden van elkaar vandaan, komen elkaar weer tegen en gaan dan elk weer een andere kant op, een rondje door het bos.
Deze spelvorm maakt dat het paard attent is en gericht op wat de ruiter van hem zal vragen.
En dit alles zonder bit, met alleen een touwhalstertje en lange teugels. En zonder permanent met onze zit of benen te 'drijven'.
We zoeken dus naar een maximale vorm van lichtheid in onze omgang met het paard. Ritme en timing zijn hierbij onontbeerlijk.

De kudde
Onze paarden staan het hele jaar buiten in de kudde. Ze hebben geen stallen maar zoeken, indien nodig, natuurlijke beschutting. We zijn natuurlijk wel bevoorrecht met het klimaat.
In onze kudde leven de merries en ruinen van verschillende leeftijden en rassen bij elkaar: oudere, zeer ervaren paarden, jongere pas beleerde paarden,  en drie veulens die bij ons geboren werden. Doordat wij het gedrag in de kudde dagelijks kunnen observeren leren wij veel van de communicatie en de omgangsvormen tussen de dieren onderling.

Wijzelf
Wij pretenderen niet de enige juiste manier van omgang met paarden te beoefenen. Maar het is een methode die ons boeit en zichtbaar resultaat oplevert. Wij zijn niet alwetend maar permanent in ontwikkeling. Wil je een stukje meemaken van onze ontdekkingsreis dan kan dat met deze cursus. Wij hopen dat de cursusweek een aanzet zal zijn om je eigen paard, of het paard op de manege, beter te gaan begrijpen en je er daardoor misschien net iets anders mee omgaat. En wellicht zal je ervaren dat het meer bewust gebruik maken van lichaamstaal ook in een andere context je potentiële leiderscapaciteiten kan versterken.

Waar en wanneer
De cursus wordt het gehele jaar gegeven, behalve in juli en augustus want in de zomermaanden geven we workshops aan volwassenen, de cursus paardentaal voor kinderen, en hebben we ponyclub voor enthousiaste jonge ruiters.